Het ANP heeft een protocol voor beeldbewerking dat ook door o.a. defensie gebruikt wordt.
SPELREGELS NIEUWSFOTOGRAFIE ANP
INLEIDING
Journalistieke foto’s zijn steeds vaker onderwerp van discussie, ook en vooral omdat ze voor publicatie vaak nog uitvoerig worden bewerkt met computerprogramma’s als Photoshop. De vraag die geregeld rijst: is wat we zien wel een betrouwbare weergave van de werkelijkheid? Het is zonneklaar dat journalistieke producties boven elke verdenking moeten staan, reden voor veel (internationale) nieuwsorganisaties om fotobewerkingen van welke aard dan ook taboe te verklaren.
Journalistieke foto’s zijn steeds vaker onderwerp van discussie, ook en vooral omdat ze voor publicatie vaak nog uitvoerig worden bewerkt met computerprogramma’s als Photoshop. De vraag die geregeld rijst: is wat we zien wel een betrouwbare weergave van de werkelijkheid? Het is zonneklaar dat journalistieke producties boven elke verdenking moeten staan, reden voor veel (internationale) nieuwsorganisaties om fotobewerkingen van welke aard dan ook taboe te verklaren.
Bij het ANP nemen we op dit punt, na een uitvoerige discussie met onze fotografen en fotoredacteuren, een iets rekkelijker standpunt in. Fotobewerkingen kunnen wel degelijk iets toevoegen aan nieuwsfoto’s; ze vormen onderdeel van het gereedschap waarmee de hedendaagse fotojournalist onderscheidende topkwaliteit kan leveren, mits dit binnen strenge grenzen gebeurt. Want hoezeer het ook klopt dat er goede technische of esthetische redenen kunnen zijn om een foto ietsjes te ‘shoppen’, aan het eerder genoemde uitgangspunt dat journalistieke foto’s nooit onderwerp van twijfel mogen zijn, mag en kan op geen enkele manier worden getornd.
In de praktijk betekent dit dat we vaak het evenwicht zoeken tussen wat we mooi of doeltreffend vinden en wat het meest waarheidsgetrouw is. En dat is soms koorddansen, wat trouwens ook kan gelden voor acties die aan het maken van een foto voorafgaan. Menig fotomoment is het resultaat van enige vorm van enscenering en ook daarbij komt het aan op zoeken naar de juiste balans. Onder welke condities mag zo’n geënsceneerde foto een nieuwsfoto heten en wanneer niet meer?
Redenen te over om over dit soort zaken een paar spelregels af te spreken. Spelregels waarvan wij verwachten en eigenlijk ook gewoon eisen dat onze fotografen en fotoredacteuren ze naar letter en geest naleven. En waarbij één uitgangspunt centraal staat: de journalistieke integriteit en geloofwaardigheid van een ANP-nieuwsfoto mag nooit ter discussie staan.
Anders gezegd: een ANP-foto is altijd ‘waar’.
FOTOBEWERKING
Op het gebied van fotobewerking onderscheiden we beeldmanipulatie en beeldbewerking. Onder beeldmanipulatie verstaan we het toevoegen en/of verwijderen van bepaalde beeldelementen, waardoor de inhoud van de foto verandert. Dit is ten strengste verboden. Er is slechts één uitzondering op de regel, namelijk het verwijderen van stofjes die op de sensor zitten. Zulke stofjes mogen indien noodzakelijk worden gewist, mits het beeld op 100% in Photoshop wordt beoordeeld.
Op het gebied van fotobewerking onderscheiden we beeldmanipulatie en beeldbewerking. Onder beeldmanipulatie verstaan we het toevoegen en/of verwijderen van bepaalde beeldelementen, waardoor de inhoud van de foto verandert. Dit is ten strengste verboden. Er is slechts één uitzondering op de regel, namelijk het verwijderen van stofjes die op de sensor zitten. Zulke stofjes mogen indien noodzakelijk worden gewist, mits het beeld op 100% in Photoshop wordt beoordeeld.
Onder beeldbewerking verstaan we alle technische handelingen waarmee we een foto kwalitatief en daardoor vaak ook inhoudelijk sterker maken. In veel gevallen is fotobewerking wenselijk of zelfs noodzakelijk; veel nieuwsfoto’s worden immers onder slechte lichtomstandigheden gemaakt.
BEELDBEWERKING (TECHNISCH)
Het door ons gebruikte bewerkingsprogramma Photoshop (Adobe) biedt vele mogelijkheden. Van een aantal veelvoorkomende bewerkingen geven we de marges aan.
Het door ons gebruikte bewerkingsprogramma Photoshop (Adobe) biedt vele mogelijkheden. Van een aantal veelvoorkomende bewerkingen geven we de marges aan.
Bestand
Foto’s worden bij voorkeur aangeleverd met de grootst mogelijke bestandsgrootte. Uitgangspunt is een ondergrens van 1,2 mb.
Foto’s worden bij voorkeur aangeleverd met de grootst mogelijke bestandsgrootte. Uitgangspunt is een ondergrens van 1,2 mb.
Croppen
Croppen (het maken van uitsnedes) is toegestaan, en in veel gevallen wenselijk (bijvoorbeeld bij sportfotografie). Richtlijn is dat het bestand van dermate kwaliteit moet zijn dat het voor drukwerk (tijdschrift/boeken) nog bruikbaar is. Bij grote afwijkingen in crops is overleg met de fotoredacteur en/of nieuwsmanager foto verplicht.
Croppen (het maken van uitsnedes) is toegestaan, en in veel gevallen wenselijk (bijvoorbeeld bij sportfotografie). Richtlijn is dat het bestand van dermate kwaliteit moet zijn dat het voor drukwerk (tijdschrift/boeken) nog bruikbaar is. Bij grote afwijkingen in crops is overleg met de fotoredacteur en/of nieuwsmanager foto verplicht.
Resolutie
Het originele beeld mag worden uitvergroot, maar met mate. Het vermeerderen van het aantal pixels (interpolatie) kan het best door de klant zelf worden gedaan.
Het originele beeld mag worden uitvergroot, maar met mate. Het vermeerderen van het aantal pixels (interpolatie) kan het best door de klant zelf worden gedaan.
Donker en lichter maken (doordrukken/tegenhouden)
Het doordrukken en tegenhouden is in beperkte mate toegestaan, zodanig dat de bewerkte onderdelen goed herkenbaar blijven. De tool kan zowel om technische redenen en/of als stijlmiddel worden gebruikt. De nadruk ligt wat ons betreft op de technische redenen. De bewerking mag echter niet als overmatig worden ervaren en zeker geen misleidend beeld opleveren. Bij twijfel beslist de fotoredacteur en/of nieuwsmanager foto.
Het doordrukken en tegenhouden is in beperkte mate toegestaan, zodanig dat de bewerkte onderdelen goed herkenbaar blijven. De tool kan zowel om technische redenen en/of als stijlmiddel worden gebruikt. De nadruk ligt wat ons betreft op de technische redenen. De bewerking mag echter niet als overmatig worden ervaren en zeker geen misleidend beeld opleveren. Bij twijfel beslist de fotoredacteur en/of nieuwsmanager foto.
Kleuraanpassing
De fotograaf is terughoudend in het aanpassen van kleuren, ook omdat de omstandigheden voor beoordeling ervan op een laptop niet optimaal zijn. Het gebruik van verzadiging is beperkt toegestaan. Uitgangspunt bij dit hulpmiddel is dat het eindresultaaat van de bewerking niet – opvallend – zichtbaar mag zijn. Kortom, de foto mag niet als misleidend worden ervaren.
De fotograaf is terughoudend in het aanpassen van kleuren, ook omdat de omstandigheden voor beoordeling ervan op een laptop niet optimaal zijn. Het gebruik van verzadiging is beperkt toegestaan. Uitgangspunt bij dit hulpmiddel is dat het eindresultaaat van de bewerking niet – opvallend – zichtbaar mag zijn. Kortom, de foto mag niet als misleidend worden ervaren.
Verscherpen
Het verscherpen van een beeld is beperkt toegestaan. Het gebruik van verscherping, zoals het veelgebruikte Unsharp Mask, zorgt ervoor dat het contract langs de randen wordt verhoogd. Terughoudendheid is hierbij vereist aangezien deze tool de structuur van de pixels aantast. Verder mogen geen delen uit het beeld worden verscherpt.
Het verscherpen van een beeld is beperkt toegestaan. Het gebruik van verscherping, zoals het veelgebruikte Unsharp Mask, zorgt ervoor dat het contract langs de randen wordt verhoogd. Terughoudendheid is hierbij vereist aangezien deze tool de structuur van de pixels aantast. Verder mogen geen delen uit het beeld worden verscherpt.
Contrast
Verhogen van contrast dient met grote terughoudendheid te worden toegepast. Deze bewerking mag de kwaliteit van de foto zeker niet aantasten. Ook hier geldt: toepassing met mate; het eindresultaat mag niet als opvallend zichtbaar en zeker niet als misleidend worden ervaren. Ook hier is de fotoredacteur en/of nieuwsmanager foto keurmeester.
Verhogen van contrast dient met grote terughoudendheid te worden toegepast. Deze bewerking mag de kwaliteit van de foto zeker niet aantasten. Ook hier geldt: toepassing met mate; het eindresultaat mag niet als opvallend zichtbaar en zeker niet als misleidend worden ervaren. Ook hier is de fotoredacteur en/of nieuwsmanager foto keurmeester.
Omlijning
Het omlijnen van foto’s (kaderen) is bij het ANP in nagenoeg alle gevallen verboden. Uitzonderingen zijn alleen mogelijk in overleg met de nieuwsmanager foto.
Het omlijnen van foto’s (kaderen) is bij het ANP in nagenoeg alle gevallen verboden. Uitzonderingen zijn alleen mogelijk in overleg met de nieuwsmanager foto.
ENSCENEREN
Bij het ensceneren van nieuwsfoto’s bevinden we ons op een lastig terrein. In de nieuwsfotografie is de stelregel dat de fotograaf geen invloed uitoefent op het verloop van een nieuwsonderwerp. Immers: een nieuwsfoto registreert wat er gebeurt. Het ANP heeft dan ook als uitgangspunt dat nieuwsfoto’s niet geënsceneerd mogen worden. Maar, er zijn bepaalde gevallen waarin wij het acceptabel vinden dat een fotograaf enige invloed uitoefent op het fotomoment. Door de aanwezigheid van de camera is er sowieso interactie tussen de fotograaf en z’n onderwerp. Terughoudendheid is hierbij absoluut vereist.
Bij het ensceneren van nieuwsfoto’s bevinden we ons op een lastig terrein. In de nieuwsfotografie is de stelregel dat de fotograaf geen invloed uitoefent op het verloop van een nieuwsonderwerp. Immers: een nieuwsfoto registreert wat er gebeurt. Het ANP heeft dan ook als uitgangspunt dat nieuwsfoto’s niet geënsceneerd mogen worden. Maar, er zijn bepaalde gevallen waarin wij het acceptabel vinden dat een fotograaf enige invloed uitoefent op het fotomoment. Door de aanwezigheid van de camera is er sowieso interactie tussen de fotograaf en z’n onderwerp. Terughoudendheid is hierbij absoluut vereist.
Bij het ensceneren van foto’s is onderscheid te maken tussen het (enigszins) regisseren van een onderwerp en het vooraf in scène zetten van een fotomoment (het bedenken van een nieuwsonderwerp). Wij vinden dat fotografen in bepaalde gevallen foto-onderwerpen kunnen regisseren. Hierbij valt te denken aan speciaal voor de visuele pers georganiseerde events, zoals een boekoverhandiging. Deze evenementen zijn er uitsluitend om de fotopers te bedienen. Voorbezichtigingen van beurzen en tentoonstellingen vallen wat ons betreft ook in deze categorie. De medewerking van samenstellers en exposanten is vaak nodig om een nieuwswaardige foto te kunnen maken.
In het tweede geval, als een fotomoment vooraf wordt bedacht, spreken wij niet meer van nieuwsfoto’s maar van een illustraties of stockfoto’s. De spelregels voor deze vorm van fotografie worden ingegeven door andere eisen, zoals esthetische kwaliteit en duurzaamheid. Het gaat hier bijvoorbeeld om foto’s die een thema illustreren, zoals mobiliteit, consumeren, etc. De ervaring leert dat veel van die illustratieve foto’s door klanten van het ANP in een nieuwscontext worden gepubliceerd. Door de vermelding ‘ILLUSTRATIE’ in de caption wijzen we onze klanten op het feit dat de foto geënsceneerd is.
Bij geënsceneerde stockfoto’s / illustraties wordt vaak gebruik gemaakt van modellen. Het ANP probeert deze producties zoveel als mogelijk model released te krijgen door de modellen een model release-contract te laten ondertekenen. Het model geeft hiermee toestemming aan het ANP om de beelden te gebruiken voor wereldwijde verspreiding, reproductie en publicatie (digitaal en/of analoog) voor alle doeleinden en op welke wijze dan ook, nu en in de toekomst.
PORTRETTEN
Bij portretfotografie zijn de spelregels voor het ensceneren ruimer toe te passen. De fotograaf is vrijer in het regisseren van zijn onderwerp. De geportretteerde is immers op de hoogte dat hij/zij gefotografeerd wordt en heeft daarvoor toestemming gegeven. De fotograaf kiest een geschikte locatie voor het maken van zijn foto en mag de geportretteerde verzoeken een bepaalde houding aan te nemen. Bij het bewerken van de foto gelden de uitgangspunten zoals omschreven onder ‘beeldbewerking’. En we vermelden in de caption dat het om een ‘portret’ gaat.
Bij portretfotografie zijn de spelregels voor het ensceneren ruimer toe te passen. De fotograaf is vrijer in het regisseren van zijn onderwerp. De geportretteerde is immers op de hoogte dat hij/zij gefotografeerd wordt en heeft daarvoor toestemming gegeven. De fotograaf kiest een geschikte locatie voor het maken van zijn foto en mag de geportretteerde verzoeken een bepaalde houding aan te nemen. Bij het bewerken van de foto gelden de uitgangspunten zoals omschreven onder ‘beeldbewerking’. En we vermelden in de caption dat het om een ‘portret’ gaat.
CAPTIONS
Kan een foto ondanks alle eerdergenoemde instructies toch nog vragen oproepen, dan moet dat worden geadresseerd in de caption. Verder gelden voor captions de volgende uitgangspunten: heldere en duidelijke fotobijschriften (captions) zijn essentieel voor de fotojournalistiek. Een nieuwsfoto mag op zich geen vragen oproepen, het bijschrift is er vooral om informatie toe te voegen of duiding te geven. In de caption wordt antwoord gegeven op de ‘5 W’s’: wie of wat is er te zien, waar en wanneer is de foto genomen en waarom. Meningen en aannames moeten in fotobijschriften worden vermeden. Een caption moet eventuele suggesties die van een foto kunnen uitgaan, ontkrachten door de feitelijke achtergrond van de foto te vermelden.
Kan een foto ondanks alle eerdergenoemde instructies toch nog vragen oproepen, dan moet dat worden geadresseerd in de caption. Verder gelden voor captions de volgende uitgangspunten: heldere en duidelijke fotobijschriften (captions) zijn essentieel voor de fotojournalistiek. Een nieuwsfoto mag op zich geen vragen oproepen, het bijschrift is er vooral om informatie toe te voegen of duiding te geven. In de caption wordt antwoord gegeven op de ‘5 W’s’: wie of wat is er te zien, waar en wanneer is de foto genomen en waarom. Meningen en aannames moeten in fotobijschriften worden vermeden. Een caption moet eventuele suggesties die van een foto kunnen uitgaan, ontkrachten door de feitelijke achtergrond van de foto te vermelden.
CONTEXT
De nieuwsfoto van vandaag is de archieffoto van morgen. Alle ANP-nieuwsfoto’s worden in een beeldbank opgeslagen (www.anp-photo.com). Ze worden voorzien van trefwoorden zodat ze later voor de klant makkelijk vindbaar zijn. Bij het hergebruik van foto’s is de context een belangrijk aspect. Een uit het archief opgediepte nieuwsfoto kan in een andere context een geheel andere betekenis krijgen. Het ANP is contentleverancier en als zodanig niet verantwoordelijk voor de publicaties van zijn klanten. Nieuwsfoto’s van het ANP kunnen buiten ons om in alle hoedanigheden opnieuw in het nieuws opduiken. In een aantal gevallen kunnen wij het daarom noodzakelijk vinden een opmerking te plaatsen in de caption over het (her)gebruik van de foto en de context waarin dat wel of niet zou moeten gebeuren. Bijvoorbeeld bij illustraties en zeker bij gevoelige onderwerpen vinden wij het onze plicht klanten erop te attenderen dat publicatie dient te geschieden in de juiste context. Verder is het van belang om bij de ‘keywording’ van foto’s al rekening te houden met de (eventueel ongewenste) context waarin het beeld later zou kunnen opduiken.
De nieuwsfoto van vandaag is de archieffoto van morgen. Alle ANP-nieuwsfoto’s worden in een beeldbank opgeslagen (www.anp-photo.com). Ze worden voorzien van trefwoorden zodat ze later voor de klant makkelijk vindbaar zijn. Bij het hergebruik van foto’s is de context een belangrijk aspect. Een uit het archief opgediepte nieuwsfoto kan in een andere context een geheel andere betekenis krijgen. Het ANP is contentleverancier en als zodanig niet verantwoordelijk voor de publicaties van zijn klanten. Nieuwsfoto’s van het ANP kunnen buiten ons om in alle hoedanigheden opnieuw in het nieuws opduiken. In een aantal gevallen kunnen wij het daarom noodzakelijk vinden een opmerking te plaatsen in de caption over het (her)gebruik van de foto en de context waarin dat wel of niet zou moeten gebeuren. Bijvoorbeeld bij illustraties en zeker bij gevoelige onderwerpen vinden wij het onze plicht klanten erop te attenderen dat publicatie dient te geschieden in de juiste context. Verder is het van belang om bij de ‘keywording’ van foto’s al rekening te houden met de (eventueel ongewenste) context waarin het beeld later zou kunnen opduiken.
PRIVACY
Het ANP heeft als lijn dat foto’s van verdachten niet worden verspreid. En zeker niet herkenbaar gefotogafeerd. Er zijn echter situaties denkbaar waarin van dit principe wordt afgeweken. Als de verdachte zelf naar buiten treedt in de media, zien wij geen reden om de privacy van de betreffende persoon te beschermen. In alle andere gevallen dient de foto van de persoon te worden ‘geblokt’.
Foto’s die justitie naar buiten brengt met opsporing als doel zullen niet door het ANP in de media worden gebracht. De overheid kan niet bepalen wanneer een foto nieuwswaardig is of niet.
Andersom zal het ANP altijd weigeren om beelden aan justitie af te staan voor opsporingsdoeleinden. Journalistieke organisaties dienen de vrije nieuwsgaring; ze kunnen en willen geen verlengstuk van politie en justitie zijn.
Het ANP heeft als lijn dat foto’s van verdachten niet worden verspreid. En zeker niet herkenbaar gefotogafeerd. Er zijn echter situaties denkbaar waarin van dit principe wordt afgeweken. Als de verdachte zelf naar buiten treedt in de media, zien wij geen reden om de privacy van de betreffende persoon te beschermen. In alle andere gevallen dient de foto van de persoon te worden ‘geblokt’.
Foto’s die justitie naar buiten brengt met opsporing als doel zullen niet door het ANP in de media worden gebracht. De overheid kan niet bepalen wanneer een foto nieuwswaardig is of niet.
Andersom zal het ANP altijd weigeren om beelden aan justitie af te staan voor opsporingsdoeleinden. Journalistieke organisaties dienen de vrije nieuwsgaring; ze kunnen en willen geen verlengstuk van politie en justitie zijn.
Bij het fotograferen van slachtoffers/gewonden wordt zorgvuldig te werk gegaan. De privacy van deze personen dient zo veel mogelijk gewaarborgd te worden. Aan de andere kant kan de nieuwswaarde van een foto prevaleren boven de privacybescherming. De journalistieke discussie over dit thema zal van geval tot geval gevoerd moeten worden.
PROCEDURES
Met de invoering van deze spelregels scherpen we binnen het ANP de interne procedures op een aantal punten aan. Dit zijn enkele van de belangrijkste aanscherpingen:
- fotografen bewaren voortaan altijd hun originele bestanden van geselecteerd materiaal voor de feed en beeldbank.
- de redactie kan bij twijfel altijd de originelen opvragen
- in discussies over fotobewerkingen bepaalt de nieuwsmanager foto of een beeld wel of niet wordt doorgezet
- als er belangrijke ethische en/of journalistieke knopen moeten worden doorgehakt, dan doet de (plv) chef dat, veelal na raadpleging van de hoofdredactie
- alle woordvoering over ons fotobeleid verloopt via de hoofdredacteur ANP of de chef ANP Producties
PROCEDURES
Met de invoering van deze spelregels scherpen we binnen het ANP de interne procedures op een aantal punten aan. Dit zijn enkele van de belangrijkste aanscherpingen:
- fotografen bewaren voortaan altijd hun originele bestanden van geselecteerd materiaal voor de feed en beeldbank.
- de redactie kan bij twijfel altijd de originelen opvragen
- in discussies over fotobewerkingen bepaalt de nieuwsmanager foto of een beeld wel of niet wordt doorgezet
- als er belangrijke ethische en/of journalistieke knopen moeten worden doorgehakt, dan doet de (plv) chef dat, veelal na raadpleging van de hoofdredactie
- alle woordvoering over ons fotobeleid verloopt via de hoofdredacteur ANP of de chef ANP Producties
TEN SLOTTE
Wij hebben natuurlijk niet de illusie dat dit stuk een panacee is voor alle vraagstukken en kwesties die we aanstippen. Het proces om tot dit document te komen is wat ons betreft minstens zo belangrijk geweest als de tekst die het heeft opgeleverd. We moeten de journalistieke discussie over wat en wel en niet kan en mag permanent voeren - intern en extern. We zijn dan ook steevast van plan om dit document dynamisch te houden, onder andere door de dialoog levend te houden. Van fotografen en (foto)redacteuren van het ANP verwachten we dat ze de in dit stuk geformuleerde spelregels naar letter en geest navolgen.
Wij hebben natuurlijk niet de illusie dat dit stuk een panacee is voor alle vraagstukken en kwesties die we aanstippen. Het proces om tot dit document te komen is wat ons betreft minstens zo belangrijk geweest als de tekst die het heeft opgeleverd. We moeten de journalistieke discussie over wat en wel en niet kan en mag permanent voeren - intern en extern. We zijn dan ook steevast van plan om dit document dynamisch te houden, onder andere door de dialoog levend te houden. Van fotografen en (foto)redacteuren van het ANP verwachten we dat ze de in dit stuk geformuleerde spelregels naar letter en geest navolgen.
